به گزارش ایسنا، در آغاز عملیات «والفجر 10» در جبهه شمال و تصرف شهر حلبچه، هواپیماهای عراقی با استفاده از عناصر شیمیایی گاز خردل، اعصاب و سیانور، این شهر و روستاهای اطراف آن را بمباران کردند که در نتیجه آن، بیش از 9000 نفر تحت تأثیر عوامل شیمیایی قرار گرفتند و 5000 نفر از آن‌ها شهید شدند.

در پی این حادثه، روزنامه انگلیسی گاردین، حمله شیمیایی به حلبچه را بزرگ‌ترین جنایت جنگی عراق در جنگ علیه ایران دانست و نوشت: دو انگیزه وقوع این عمل وقیحانه را موجب شد؛ یکی ضربه زدن به نیروهای ایرانی در حال پیشروی و دیگری سرکوب اقلیت مورد غضب کُرد.

در پی حمله شیمیایی به حلبچه، وزارت امور خارجه ایران از دبیرکل خواست تا هیئتی را برای تحقیق به منطقه اعزام کند، اما او اعلام کرد از آنجا که حلبچه جزو قلمرو ایران نیست، مانع حقوقی برای اعزام هیئت تحقیق به این شهر وجود دارد.

بدین ترتیب، بزرگ‌ترین جنایت‌های جنگی عراق در شورای امنیت نادیده گرفته شد و سال 1366، در حالی پایان یافت که فاجعه حلبچه به مبحث روز رسانه‌های گروهی جهان تبدیل‌ شده بود.

کاربرد جنگ‌افزار شیمیایی به‌منزله یک سلاح تهاجمی

هرچند سومین دوره استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی به‌صورت وسیع از ابتدای سال 1367 آغاز شد و تا پایان جنگ ادامه یافت، اما این شیوه به‌صورت محدود در سال 1365 در استراتژی دفاع متحرک عراق و تصرف مهران به کار گرفته‌ شده بود.

در دور سوم، ارتش عراق موفق شد، ضعف‌های تاکتیکی خود در شیوه استفاده از گازهای سمی را رفع کند و با دست‌یابی به عوامل شیمیایی مضاعف یا ترکیبی از آن‌ها به‌منزله سلاحی تهاجمی برای بازپس‌گیری مناطق تحت تصرف نیروهای ایران بهره گیرد.

نیروهای عراقی با استفاده گسترده از این ‌گونه سلاح‌ها به‌منزله آتش پشتیبانی نیروهای عمل‌کننده خود، موفق شدند در خلال چند ساعت، بندر فاو را از دست نیروهای ایران خارج کنند. منابع خارجی تعداد تلفات نیروهای ایرانی را در این حمله 5000 شهید دانستند که مبالغه‌آمیز به نظر می‌رسد.

دومین حمله عراق در ماه می سال 1988 (خرداد 1367) در منطقه عملیاتی کربلای 5 در شلمچه رخ داد که طی آن، عراقی‌ها با توسل به گازهای شیمیایی موفق شدند، نیروهای ایران را از بخشی از مناطق تحت کنترل عقب برانند. در این عملیات، از عوامل گاز خردل و اعصاب به‌طور گسترده استفاده شد.

در ماه بعد، عراقی‌ها با دو حمله هم‌زمان در مهران و جزایر مجنون، بارانی از گازهای شیمیایی را روی نیروهای ایران ریختند و آنان را به تخلیه مواضع خود در داخل خاک عراق مجبور کردند.